۱۳۸۷ شهریور ۱۹, سه‌شنبه

مرفوعات2

1- اسم افعال ناقصه

به كلماتي از قبيل: كان، ليس، صار، أصبح، مادام، مازال، ظلّ و... افعال ناقصه مي گويند

چند نكته:
1- افعال ناقصه مانند فعلهاي ديگر از جهت (جنس) با اسم خود مطابقت دارند. يعني اگر اسم به صورت مذكر يا مؤنث بكار رود، افعال ناقصه نيز به همانگونه خواهند بود. مانند: ليسَ سعيدٌ تلميذاً / ليستْ سعيدةٌ تلميذةً.
2- افعال ناقصه در صيغه هاي غايب مانند فعلهاي ديگر از جهت (عدد) با اسم خود مطابقت ندارند و مفرد بكار مي روند. مانند: يكونُ التلاميذُ ناجحين.
3- اسم افعال ناقصه (مانند فاعل) گاهي اسم ظاهر است مانند: كان اللهُ عليماً و گاهي ضمير بارز مانند: كنتُ بصيراً و گاهي ضمير مستتر مانند: كنْ صادقاً (انت مستتر).
4- اسم و يا خبر افعال ناقصه هرگاه از كلمه هاي مبني باشد، اعراب آن محلي خواهد بود مانند: كنتَ حاضراً في الصف.
5- صيغه هاي مختلف افعال ناقصه نيز داراي اسم مرفوع و خبر منصوب هستند مانند:تمَسَّكْ بالفضيلةِ ما دُمْتَ في قيدِ الحياةِ / لستُم ناجحينَ.


2- اسم افعال مقاربه
افعال مقاربه نيز مانند افعال ناقصه به ابتداي جمله اسميه افزوده مي شوند و اسم به حالت مرفوع باقي مي ماند و خبر منصوب مي شود. در اين حالت به مبدا (اسم افعال مقاربه) و به خبر (خبر افعال مقاربه) گفته مي شود.
اين افعال سه قسمند:
1- افعالي كه بر نزديكي وقوع فعل دلالت دارند كه عبارتند از: كاد، كرب، اوشك
2- افعالي كه دلالت بر شروع فعل دارند كه عبارتند از: شرع، أنشأ، أخذ، طفق، بدأ، جعل، ابتدأ.
3- افعالي كه دلالت بر رجاء (اميد) وقوع فعل دارند كه عبارتند از: عسي، حري، اخلولق.
خبر اين افعال جمله فعليه اي است كه فعل آن، مضارع مي باشد و اين فعل ضميري را به عنوان فاعل رفع مي دهد كه به اسم افعال مقاربه برمي گردد.
شرط اين افعال آن است كه خبر آنها بعد از اسم ذكر مي شود مانند: كادَ الليلُ ينجَلي.
چند نكته:
1- همه افعال مقاربه جامد هستند و به صورت فعل ماضي به كار مي روند به جز چهار فعل: كادَ، أوشَكَ، طَفِقَ، جَعَلَ.
مضارع اين افعال نيز كاربرد زيادي دارد مانند: يكادُ البرقُ يَخطَفُ أبصارَهم.
2- افعال مقاربه از جهت همراه بودن با ((أن ناصبه)) يا بدون آن به سه دسته تقسيم مي شوند:
الف) افعالي كه هميشه با (أن ناصبه) بكار مي روند: حَري، إخْلَوْلَقَ.
ب) افعالي كه بدون (أن ناصبه) بكار مي روند (افعالي كه بر شروع فعل دلالت دارند):
ج) افعالي كه دو وجهي هستند (هم با أن و هم بدون آن بكار مي روند) اين افعال بر نزديك شدن وقوع فعل دلالت مي كنند.
3- گاهي فعلهاي (عسي)، (اوشك)، (اخلولق) به صورت فعل تام به كار مي روند. مانند: عسي أن تكرَهوا شيئاً و هو خيرٌ لكم.

هیچ نظری موجود نیست: